Nhận diện thông tin xấu độc trên mạng xã hội

Mạng xã hội là không gian mở để chia sẻ, trao đổi thông tin và kết nối, hợp tác trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, tính đa chiều, đa nền tảng, thiếu tính kiểm soát và dễ làn tỏa thông tin khiến cho mạng xã hội trở thành mảnh đất “màu mỡ” cho hoạt động đăng tải thông tin xấu độc, giả mạo lừa đảo.

Có thể hiểu thông tin xấu, độc tán phát trên internet và mạng xã hội là:

+ Thông tin bịa đặt, bóp méo sự thật, xuyên tạc vấn đề, “đổi trắng, thay đen”, làm lẫn lộn đúng sai, thật giả; hoặc có một phần sự thật nhưng được đưa tin với dụng ý xấu, phân tích và định hướng dư luận bằng luận điệu sai trái, thù địch, xuyên tạc sự thật lịch sử, phủ nhận Chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chống phá đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. 

+ Thông tin sai sự thật cố ý gây ảnh hưởng đến cá nhân, tổ chức. Thông tin có những ngôn từ thô tục nội dung phản cảm, thậm chí soi mói đời tư; thông tin kích động đồi trụy, bạo lực, vi phạm chuẩn mực đạo đức, văn hóa, thuần phong mỹ tục.

+ Có những thông tin sai trái, độc hại có tính chất tội phạm như: Lừa đảo trên mạng, đánh cắp thông tin, mật khẩu, tán phát vi-rút… 

Để phòng ngừa đấu tranh xử lý hoạt động đăng tải thông tin xấu độc trên mạng xã hội, Quốc hội đã thông qua Luật An toàn thông tin mạng 2015, Luật An ninh mạng năm 2018 cùng các chế tài xử lý đối với các hành vi đăng tải, chia sẻ thông tin xấu, độc, sai sự thật trên internet và mạng xã hội:

+ Đối với hành vi tung tin giả, sai sự thật; tin xúc phạm danh dự nhân phẩm, tổ chức cá nhân khác; cung cấp, chia sẻ tin bịa đặt gây hoang mang trong nhân dân thì cá nhân bị phạt tiền từ 5 – 10 triệu đồng; tổ chức doanh nghiệp bị phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng và áp dụng hình thức bổ sung buộc gỡ bỏ thông tin. (Quy định tại Điều 101 của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Thủ tướng Chính phủ

+ Trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng có thể bị xử lý hình sự về các tội: Tội làm nhục người khác (quy định tại Điều 155 BLHS 2015); Tội vu khống (Điều 156 BLHS 2015); Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân (Điều 331 BLHS 2015)…

Tình hình tại tỉnh Đắk Nông

Thời gian qua trên địa bàn tỉnh xuất hiện tình trạng một số cá nhân đăng tải, chia sẻ, bình luận trên mạng xã hội, nhất là Facebook, những thông tin phiến diện, thiếu chính xác, chưa được kiểm chứng, hoặc thông tin về những vụ việc đang trong quá trình điều tra, chưa có kết luận chính thức… dẫn đến tâm lý hoang mang, phản ứng trái chiều trong dư luận xã hội. Trong năm 2022, Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao tỉnh Đắk Nông đã xử phạt vi phạm hành chính đối với 06 cá nhân với tổng số tiền 42,5 triệu đồng về hành vi đăng tải thông tin giả, sai sự thật, sử dụng thông tin hình ảnh của cá nhân khác mà không được sự đồng ý.

Công an tỉnh Đắk Nông phối hợp cơ quan chức năng tăng cường đấu tranh xử lý hoạt động đăng tải thông tin xấu độc

Cần nâng cao tinh thần cảnh giác

Với vô số những luồng tin được tiếp cận hang ngày trên không gian mạng, công chúng dễ bị rời vào tình trạng “rối loạn thông tin”, do đó mỗi người cần tự trang bị cho bản thân khả năng chọn lọc thông tin để xác định đâu là tin xác thực, khách quan cần được tích cực lan truyền; đâu là tin gỉa, tin sai sự thật cần được đính chính, loại bỏ. Một số cách để nhận biết tin giả như sau:

+ Xem xét nguồn tin, kiểm tra tác giả: Cảnh giác với những thông tin đến từ website không rõ nguồn gốc, không xác thực hoặc từ tài khoản, kênh có ít tương tác. Khi tiếp nhận tin cần đối chiếu với báo chí chính thống, uy tín hoặc từ các cổng/ trang thông tin chính thức của cơ quan nhà nước để kiểm chứng tin nguồn.

+ Kiểm tra thông tin, hình ảnh minh hoạ và đường dẫn liên kết: Nhiều tin giả có thể xuất hiện dưới dạng hình ảnh hoặc bằng cách gắn đường liên kết sai, không liên quan nội dung bài viết. Do đó cần kiểm tra xem hình ảnh có tồn tại trên không gian mạng không, đường dẫn liên kết có đúng với nội dung bài viết đăng tải không, cũng như đường dẫn liên kết tới trang có nguồn gốc rõ ràng, uy tín hay không.

+ Kiểm tra thời gian: Những tin giả tin sai sự thật thường được biên soạn và định dạng mốc thời gian không trùng thực tế, do đó cần xem kỹ các mốc thời gian, sự kiến có trong nội dung tin và thời gian đăng tải. Người dung cần cảnh giác với những tin tức cũ, được đăng lại bởi những nội dung này có thể không liên quan đến sự việc hiện tại.

+ Đọc toàn bộ nội dung, tìm những điểm nghi ngờ, mâu thuẫn: Do tin giả đa phần được xây dựng dựa trên một sự kiện, câu chuyện, tình tiết có thực nhưng được làm giả ở những nội dung mấu chốt và có tiêu đề “giật gân”, viết in hoa kèm dấu ký tự mang tính chất khẳng định nhằm hấp dẫn, thu hút sự chú ý của người đọc.

Người dung mạng xã hội nên tìm đến những nguồn tin chính thống, đồng thời tự mình kiểm chứng trước khi bấm chia sẻ bất cứ thứ gì trên mạng xã hội, tránh trở thành nạn nhân của bẫy tin giả.